Pracodawcy coraz częściej decydują się na kontrolę swoich pracowników. W tym zakresie posiadają szeroki zakres uprawnień. Kontrola pracownika powinna być adekwatna do sytuacji, nie powinna naruszać godności i dóbr osobistych pracowników oraz powinna mieć na celu interes pracodawcy.
Pracodawcy często są przekonani, że pracownicy nadużywają zwolnień lekarskich, dlatego decydują się na przeprowadzenie w tym zakresie kontroli.
Zasady do przeprowadzania kontroli pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim reguluje podstawa prawna, a w szczególności
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743 z późn. zm.).
Czy każdy pracodawca jest uprawniony do przeprowadzania kontroli pracownika na zwolnieniu lekarskim?
Zgonie z art. 68 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
pracodawca jest uprawniony do kontroli prawidłowości wykorzystywania przez pracownika zwolnienia lekarskiego od pracy z powodu choroby lub konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem, lub innym chorym członkiem rodziny.
Na podstawie art. 92 Kodeksu pracy, każdy pracodawca, który wypłaca z własnych środków wynagrodzenie za czas choroby, jest upoważniony do przeprowadzenia kontroli pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim.
Pracodawca, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 pracowników, jest również uprawniony do przeprowadzenia kontroli tym, którym wypłaca zasiłki chorobowe, opiekuńcze, a także świadczenie rehabilitacyjne.
Jeżeli pracodawca zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 pracowników, taką kontrolę może zlecić do oddziału ZUS, który wypłaca zasiłki jego pracownikom.
Przesłanki do przeprowadzenia kontroli pracownika na zwolnieniu lekarskim
Pracodawca, który ma wątpliwości czy pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie, czyli popularne L4 zgodnie z jego przeznaczeniem jest uprawniony do przeprowadzenia kontroli bez ustalania z góry jej terminu. Kontrolę taką może przeprowadzić nawet w przypadku kilkudniowego zwolnienia lekarskiego oraz może ona dotyczyć zarówno pracownika, jak i innego ubezpieczonego, np. osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia.
Częstą przesłanką do przeprowadzenia kontroli przez pracodawcę jest przekonanie, że pracownik nadużywa L4 i wykorzystują je niezgodnie z przeznaczeniem, np. wykonuje inną pracę zarobkową, przeprowadza remont mieszkania, udaje się na wakacje.
W przypadku jeśli zwolnienie lekarskie zostało wystawione z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem czy też innym chorym członkiem rodziny pracodawca na prawo do skontrolowania, czy nie ma innej osoby, która może tę opiekę zapewnić poza pracownikiem. Wyjątkiem jest sprawowanie opieki nad dzieckiem do 2 życia.
Miejsce pobytu pracownika podczas zwolnienia lekarskiego
Zgodnie z nowymi zasadami od 1 stycznia 2019 r. wszyscy ubezpieczeni mają obowiązek podać wystawiającemu L4 adres pobytu w okresie czasowej niezdolności do pracy.
Jest to niezbędne w przypadku kontroli przebywającego na zwolnieniu lekarskim pracownika. Jeśli pracodawca nie zastanie pod wskazanym adresem swojego pracownika, kontrolę należy w miarę możliwości powtórzyć, a pracownik jest zobligowany do wyjaśnić przyczyny swojej nieobecności.
Nieobecność pracownika jest uzasadniona w kilku przypadkach:
• wizyta u lekarza,
• udział w rehabilitacji,
• wizyta w aptece w celu wykupienia leków,
• wyjście po podstawowe artykułów żywnościowych (jeśli nie ma innego członka rodziny, który mógłby to zrobić)
Konsekwencje stwierdzenia nieprawidłowego wykorzystywania przez pracownika zwolnienia lekarskiego
Jeśli kontrola pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim wykazała nadużycia, naraża się on na daleko idące konsekwencje.
Wykorzystanie zwolnienia lekarskiego nie zgodnie z jego przeznaczeniem, może skutkować:
• pozbawienie pracownika prawa do zasiłku chorobowego za cały okres niezdolności do prac,
• wypowiedzeniem umowy,
• rozwiązaniem umowy w trybie dyscyplinarnym.
Wszystkie nieprawidłowości podczas kontroli pracodawca spisuje w protokole kontroli, który jest podstawą do ewentualnego niewypłacenia pracownikowi zasiłku. Pracownik może wnieść uwagi do protokołu.
Nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego może zostać uznane przez pracodawcę jako naruszenie obowiązków pracowniczych.
Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli pracownika na zwolnieniu lekarskim
Kontrolę pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim może pracodawca przeprowadzić osobiście lub wskazać inną osobę, która takiej kontroli SIĘ podejmie.
Często do kontroli pracodawcy oddelegowują innego pracownika firmy.
Osoba taka powinna posiadać odpowiednią wiedzę o przepisach określających zasady postępowania przy przeprowadzaniu kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, oraz znających przepisy o ochronie danych osobowych.
Pracodawca wystawia imienne upoważnienie osobie udającej się na kontrolę.
Pracownik, który jest chory, najpierw idzie do lekarza, a następnie na zwolnienie lekarskie. Zdarzają się jednak pracownicy, którzy symulują chorobę i idą na zwolnienie lekarskie.
Dlatego kontrole pracowników na L4 stały się ostatnio coraz częstszym zjawiskiem. Pracodawca chcą mieć pewność, że pracownik jest „chory naprawdę”. Kontrole mogą obejmować różne zwolnienia lekarskie, zarówno z zaleceniem „chory powinien leżeć”, jak również „chory może chodzić”.
Pracodawca może zapukać do naszych drzwi jeśli przebywamy na zwolnieniu lekarskim.
Dlatego pracownicy udający się na L4 powinni liczyć się z możliwością kontroli przez swojego pracodawcę prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich oraz powinni mieć na uwadze, że zwolnienie lekarskie to nie jest dodatkowy, wolny czasu na załatwienie swoich spraw prywatnych, lecz okres na wyzdrowienie i rekonwalescencję przed powrotem do pracy.
CENTRUM BHP S.C.