Pandemia konronawirusa i związane z nią obostrzenia wydatnie zmieniły sposób organizacji pracy w wielu polskich firmach. Jedną z największych zmian, wymuszonych przez zagrożenie epidemiologiczne, było oddelegowanie pracowników do pracy zdalnej. Choć ta innowacyjna forma zatrudnienia pozwala na kontynuowanie działalności nawet w zmienionych okolicznościach i cieszy się uznaniem w oczach pracowników, to związane z nią są również pewne zagrożenia i wątpliwości – m.in. związane z zapewnieniem ergonomicznego stanowiska pracy.
Ergonomia w pracy – dlaczego istotna?
Choć w oczach większości osób ergonomia pracy nierzadko jest mylona z wygodą podczas wykonywania swoich obowiązków, to jej znaczenie jest znacznie poważniejsze. Odnosi się ona bowiem do dostosowania środowiska pracy do fizycznych i psychicznych cech człowieka wykonującego powierzone zadania. Praca w nieergonomicznym środowisku w pierwszej kolejności będzie powodowała dyskomfort, jednak w ślad za nim idzie spadająca wydajność, gorsze wyniki, zniechęcenie, stres, a nierzadko również problemy zdrowotne i zagrożenia dla bezpieczeństwa pracownika i osób znajdujących się w pobliżu. Zapewnienie odpowiedniej ergonomii w miejscu pracy jest na tyle ważne, że funkcjonuje ona, jako odrębna gałąź nauki, a z jej osiągnięć korzystają pracodawcy na całym świecie.
Ergonomia pracy w biurze – rozwiązania stosowane stacjonarnie
Zarówno wykorzystywane w pracy biurowej urządzenia (np. laptop zamiast komputera stacjonarnego), jak i zorganizowane stanowisko pracy skonstruowane są z myślą o zapewnieniu maksymalnej ergonomii i bezpieczeństwa pracownikom wykonującym swoje obowiązki. W biurach pracodawcy dokładają starań, by biurka odpowiadały normom, zapewniającym ergonomiczną pracę (dzięki odpowiednim wymiarom, kształtowi i zachowaniu optymalnych kątów pomiędzy elementami konstrukcyjnymi), dotyczy to również foteli biurowych i pozostałego, wykorzystywanego sprzętu.
W biurze zazwyczaj wyznacza się również regularne przerwy, utrzymuje odpowiednią temperaturę i organizuje pozostałe elementy wyposażenia wnętrza w sposób bezpieczny (np. ukrywanie kabli łączących poszczególne sprzęty – tak, by nie stwarzały zagrożenia dla bezpieczeństwa pracowników), a także utrzymuje porządek na miejscu pracy (np. korzystając z usług świadczonych przez firmy sprzątające). W rezultacie zdecydowana większość biur spełnia wysokie normy BHP i sprzyja ergonomii, czego efektem jest stosunkowo niewielka ilość wypadków w pracy.
Wyzwania dla ergonomii przy pracy zdalnej
Jednak we własnym domu, w znacznie bardziej komfortowych i sprzyjających rozluźnieniu warunkach, zadbanie o prawidłową postawę, wyposażenie czy rozmieszczenie wykorzystywanych urządzeń podczas pracy jest znacznie utrudnione. Pracownicy dysponują samodzielnie zakupionymi meblami (np. biurkami, stołami i krzesłami), które nie zawsze wyprodukowane zostały z myślą o długotrwałej pracy. Podobnie jest z wykorzystywanymi przez nich urządzeniami – z racji na większą skłonność do przemieszczania się, czy nawet wykonywania pracy poza domem, zdecydowanie częściej wykorzystywane są laptopy, czyli urządzenia z zasady zaprojektowane do pracy tymczasowej. Z tego względu zapewnienie właściwej ergonomii przy pracy zdalnej, porównywalnej, chociażby z pracą w biurze, jest niemałym wyzwaniem.
Ergonomia w pracy zdalnej – o czym pamiętać?
Chociaż pracodawca nie może organizować pracownikowi miejsca pracy w jego własnym domu, to może zasugerować mu pewne rozwiązania, dzięki którym stanowisko, przy którym wykonuje on swoje zadania, będzie miejscem bardziej ergonomicznym i bezpieczniejszym. M.in. wydzielenie stanowiska do pracy, mimo iż w obrębie własnego domu, jest dobrym sposobem na większe skupienie się i odcięcie od zakłócających pracę czynników. W tak przygotowanym stanowisku łatwiej jest o spełnienie wymagań związanych z bezpieczeństwem i ergonomią pracy. Np. przygotowane biurko, wykorzystywane wyłącznie do pracy, pozwala na takie rozmieszczenie wykorzystywanych urządzeń biurowych, by ekran monitora znajdował się w odległości 50 – 70 cm, a jego górna linia znajdowała się nieco poniżej linii oczu. Głębokość biurka, blatu czy stołu wykorzystywanego do ergonomicznej pracy nie powinna wynosić mniej niż 80 cm, lub 60 cm, jeśli monitor ma mniej, niż 17”, przestrzeń na nogi powinna wynosić co najmniej 80 cm, a cała konstrukcja, w połączeniu z regulowanym krzesłem powinna pozwalać na takie siedzenie, by kąt między podudziem i udem wynosił 90 °, podobnie, jak kąt między udem i tułowiem. Ponadto w ergonomicznym stanowisku nadgarstki powinny spokojnie spoczywać na biurku tuż obok klawiatury, przy zachowaniu wyprostowanego tułowia i ułożonych pionowo ramion.
Podczas przygotowywania ergonomicznego miejsca pracy warto zwrócić uwagę na źródło światła i kontrast względem reszty pomieszczenia – zbyt jasne lub/i zbyt kontrastowe pomieszczenia sprzyjają zmęczeniu wzroku podczas pracy. Dobrą praktyką, zwiększającą wydajność pracy, a nierzadko również ergonomię, jest zadbanie o to, by wyznaczone miejsce pracy pozbawione było wolne od hałasów i rozpraszających przedmiotów, przez które cierpiałaby efektywność.
Ergonomia – inwestycja, która zawsze ma sens
Niezależnie od tego, czy praca wykonywana jest w optymalnie zaprojektowanym biurze, czy w zaciszu domowym, dbanie o zapewnienie ergonomii podczas jej wykonywania zawsze przynosi korzyść – zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy, który dzięki niej może cieszyć się z wydajniejszej pracy podopiecznego.
CENTRUM BHP S.C.